Ile kosztuje ogrzewanie? Czym najtaniej ogrzać dom? Gaz, prąd, pellet, węgiel, drewno, a może pompa ciepła?

Ciepło możemy pozyskiwać z wielu źródeł. W zależności od tego, na które się zdecydujemy, poniesiemy stosowne koszty. Ile więc kosztuje ciepło z różnych źródeł? Poniżej postaram się to policzyć. Sprawdźmy czym dogrzewać się w chłodne dni, by było ciepło i tanio.

Czego szukamy?

Odpowiedź jest prosta, szukamy najtańszego źródła energii cieplej. Oznacza to, że będziemy się zastanawiać nad tym „ile da się wyciągnąć” z każdego z paliw i wyniki porównywać ze sobą.
Ostatecznie chcemy wiedzieć ile kosztuje pozyskanie jednostki energii, z kilku najbardziej popularnych paliw.

Bogactwo jednostek

Niestety, spotykane u sprzedawców parametry opałowe paliw, podawane są z użyciem różnych jednostek. Różnorodność jest ogromna. Stojąc przed wyborem zakupu konkretnego paliwa lub nawet samej analizy, którą planuję tu przeprowadzić, można dostać zwrotu głowy. Dla przykładu, najprostsze paliwo czyli drewno, można kupić na kilka sposobów, jako: metr sześcienny, metr przestrzenny ułożony, metr przestrzenny nasypowy, kilogram (lub jego wielokrotność),
Podobnie z paliwami płynnymi, gdzie często ceny podawane są ceny za litr, metr sześcienny lub za kilogram.
Do tego wystarczy dodać najczęściej stosowane jednostki energii, czyli MJ (megadżul), GJ (gigadżul) oraz kWh (kilowatogodzina) przy podawaniu wartości opałowej paliw i ilość kombinacji zaczyna robić wrażenie.

Jaką jednostkę przyjąć?

Aby porównać koszty uzyskania ciepła, trzeba je przeliczyć na tą samą jednostkę. Ze względu na powszechność występowania i łatwość porównania, zdecydowałem się przyjąć kWh (kilowatogodzinę) jako jednostkę podstawową.
W opisach podam wartości opałowe wszystkich paliw w dwóch najważniejszych jednostkach: MJ (megadżulach) oraz kWh (kilowatogodzinach), oraz obliczenie kosztu uzyskania 1kWh dla każdego rodzaju paliwa.
Przy przyjętych przeze mnie cenach paliw, umieściłem (o ile jest to możliwe) linki do aktualnych zestawień cenowych danego paliwa. Można wejść i sprawdzić jak kształtują się aktualnie jego ceny. Zestawienia są dynamiczne i generują się w chwili kliknięcia na link. Są więc zawsze aktualne.

Wartość opałowa to za mało

Sama znajomość wartości opałowej to tylko połowa drogi do określenia opłacalności użytkowania danego paliwa. Parametrem, który musimy jeszcze uwzględnić jest sprawność urządzeń, uczestniczących w procesie uzyskiwania ciepła. Ostateczne wyniki będą uwzględniały również ten parametr.

Koszt ogrzewania drewnem opałowym

Określenie średniej wartości opałowej drewna jest dość trudne, ze względu na to, że zmienia się ono znacznie w zależności od rodzaju zastosowanego drewna oraz jego wilgotności.
Do spalania najlepiej nadają się grab, jesion, brzoza, dąb. Wilgotność drewna nie powinna przekraczać 15% . Przyjmując, że będziemy stosować się powyższych wytycznych można przyjąć, że wartość opałowa drewna wynosi 4,44 kWh/kg (odpowiednio jest to 16 MJ/kg).
Średnia sprawność pieca wynosi 60%.
Przyjąłem cenę taniego drewna na poziomie 120 PLN/metr przestrzenny.
Waga metra przestrzennego drewna zwykle mieści się w przedziale od 400 do 640 kg. Średnio: 520 kg. Taką wartość przyjmiemy do obliczeń.
Cena jednego kilograma drewna: 120 PLN / 520 kg = 0,23 PLN/kg
Zobacz: aktualne zestawienie cen drewna – KLIK
Z tego wynika, że koszt energii uzyskanej z drewna to: 0,23 / 4,44 = 0,05 PLN/kWh.
Uwzględniając sprawność pieca, otrzymujemy 0,05 / 0,6 = 0,09 PLN/kWh.
Koszt ogrzewania drewnem opałowym: 0,09 PLN/kWh

Dla ciekawskich:
Świeże drewno ma o połowę mniejszą wartość opałową (2kWh/kg), waży o około 30% więcej, a sprawność pieca spada o około 20%. Jeżeli kupisz (mniej lub bardziej świadomie) metr przestrzenny drewna świeżego, koszt uzyskanej z niego energii wzrośnie mniej więcej 2,5 krotnie, do 0,23 PLN/kWh.

Koszt ogrzewania biomasą (w formie brykietu)

Obliczymy koszt uzyskania energii z biomasy w formie brykietów (ze słomy zbożowej, odpadów drewna, itp.). W zasadzie niezależnie od składu brykietów, można przyjąć, że ich średnia wartość opałowa wynosi 4,17 kWh/kg (odpowiednio 15 MJ/kg).
Sprawność pieca: 80%
Przyjąłem średnią cenę: 0,85 PLN/kg
Zobacz: aktualne zestawienie cen brykietu – KLIK
Koszt uzyskania energii: 0,85 / 4,17 = 0,204 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,204 / 0,8 = 0,26 PLN/kWh
Koszt ogrzewania biomasą (w formie brykietu): 0,26 PLN/kWh

Koszt ogrzewania pelletem

Pellet to również biomasa. Zdecydowałem się go wyodrębnić, ze względu na nieco wyższą wartość opałowa, która wynosi: 5 kWh/kg (odpowiednio 18 MJ/kg)
Sprawność pieca: 80%
Przyjąłem średnią cenę: 1,00 PLN/kg
Zobacz: aktualne zestawienie cen pelletu – KLIK
Koszt uzyskania energii: 1,00 / 5 = 0,20 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,20 / 0,8 = 0,25 PLN/kWh
Koszt ogrzewania pelletem: 0,25 PLN/kWh

Koszt ogrzewania węglem kamiennym

Wartość opałowa węgla: 6,67 kWh/kg (odpowiednio 24 MJ/kg)
Sprawność pieca: 60%
Przyjąłem średnią cenę: 0,80 PLN/kg
Koszt uzyskania energii: 0,80 / 6,67 = 0,12 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,12 / 0,6 = 0,20 PLN/kWh
Koszt ogrzewania węglem kamiennym: 0,20 PLN/kWh

Koszt ogrzewania ekogroszkiem

Wartość opałowa węgla: 6,67 kWh/kg (odpowiednio 24 MJ/kg)
Sprawność pieca: 60%
Przyjąłem średnią cenę: 0,75 PLN/kg
Zobacz: aktualne zestawienie cen ekogroszku – KLIK
Koszt uzyskania energii: 0,75 / 6,67 = 0,11 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,12 / 0,6 = 0,19 PLN/kWh
Koszt ogrzewania ekogroszkiem: 0,19 PLN/kWh

Koszt ogrzewania koksem

Wartość opałowa koksu: 7,5 kWh/kg (odpowiednio 27 MJ/kg)
Sprawność pieca: 75%
Przyjąłem średnią cenę: 1,25 PLN/kg
Koszt uzyskania energii: 1,25 / 7,5 = 0,17 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,17 / 0,75 = 0,22 PLN/kWh
Koszt ogrzewania koksem: 0,22 PLN/kWh

Koszt ogrzewania olejem opałowym

Wartość opałowa oleju: 10,78 kWh/litr (odpowiednio 38,8 MJ/litr)
Sprawność pieca: 90%
Przyjąłem średnią cenę: 3,55 PLN/litr
Koszt uzyskania energii: 3,55 / 10,78 = 0,33 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,33 / 0,9 = 0,37 PLN/kWh
Koszt ogrzewania olejem opałowym: 0,37 PLN/kWh

Koszt ogrzewania gazem ziemnym

Wartość opałowa gazu ziemnego: 9,56 kWh/m3 (odpowiednio 34,4 MJ/m3)
Sprawność pieca: 100%
Przyjąłem średnią cenę: 2,2 PLN/m3
Koszt uzyskania energii: 2,2 / 9,56 = 0,23 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,23 / 1 = 0,23 PLN/kWh
Koszt ogrzewania gazem ziemnym: 0,23 PLN/kWh

Koszt ogrzewania gazem propanem

Propan konfekcjonowany i sprzedawany jest na kilka sposobów, stąd możemy spotkać ceny za m3, litr lub kg gazu. Podam więc wartości dla wszystkich jednostek.
Wartość opałowa gazu ziemnego:
6,49 kWh/litr (odpowiednio 23,37 MJ/litr)
25,56 kWh/m3 (odpowiednio 92 MJ/m3)
13,29 kWh/kg (odpowiednio 47,84 MJ/kg)

Sprawność pieca: 100%

Ceny gazu propanu:
2,08 PLN/litr
8,19 PLN/m3
4,26 PLN/kg

Koszt uzyskania energii (niezależnie od jednostki jest taki sam): 2,08 / 6,49 = 0,32 PLN/kWh
Uwzględniając sprawność pieca: 0,32 / 1 = 0,32 PLN/kWh
Koszt ogrzewania gazem propanem: 0,32 PLN/kWh

Koszt ogrzewania prądem

Cena prądu: 0,58 PLN/kWh
Sprawność grzejników elektrycznych: 100%
Koszt ogrzewania prądem: 0,58 PLN/kWh

Koszt ogrzewania pompą ciepła

Cena prądu do zasilania pompy ciepła: 0,58 PLN/kWh
Sprawność pompy ciepła COP=4: 400%
Uwzględniając sprawność pompy ciepła: 0,58 / 4 = 0,15 PLN/kWh
Koszt ogrzewania pompą ciepła: 0,15 PLN/kWh

Koszt ciepła systemowego

Dla porównania, aby mieć pełny obraz sytuacji postanowiłem umieścić w zestawieniu przybliżony koszt ciepła systemowego, czyli ciepła dostarczanego przez miejskie sieci ciepłownicze.
Koszt ogrzewania ciepłem dostarczanym systemowo wynosi: 0,21 PLN/kWh.

Zestawienie zbiorcze

Żeby ułatwić porównanie kosztu uzyskania 1 kWh energii dla różnych paliw, zestawmy otrzymane wyniki w tabelę (w kolejności od najtańszego):

Paliwo	Cena energii
Drewno opałowe	0,09 PLN/kWh
Pompa ciepła COP=4	0,15 PLN/kWh
Ekogroszek	0,19 PLN/kWh
Węgiel kamienny	0,20 PLN/kWh
Ciepło systemowe	0,21 PLN/kWh
Koks	0,22 PLN/kWh
Gaz ziemny	0,23 PLN/kWh
Pellet	0,25 PLN/kWh
Biomasa	0,26 PLN/kWh
Gaz propan	0,32 PLN/kWh
Olej opałowy	0,37 PLN/kWh
Energia elektryczna	0,58 PLN/kWh

Jak widać, najtaniej (niestety) energię można pozyskać z tradycyjnych paliw, jak: drewno oraz węgiel i jego pochodne. Dlaczego niestety? Bo są to paliwa najbardziej emisyjne i szkodliwe. Pod koniec 2018 roku Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała zestawienie 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie (pyłem zawieszonym PM2,5). 36 z nich to miasta w Polsce (!!!). Czy trzeba mówić coś jeszcze?
Niestety tak niski koszt pozyskania energii z tych paliw nie skłania aktualnych właścicieli pieców opalanych tymi paliwami, do zmiany ich na droższe. Wydatek na wymianę urządzeń oraz na późniejszy zakup droższych paliw zniechęca do zmian. Sytuacja wydaje się trudna. Pewne pocieszenie stanowi fakt, że przy budowie nowego domu lub gruntownym remoncie starych, nikt już chyba nie rozważa budowy instalacji z piecem opalanym drewnem.
W przypadku węgla cena pozyskania energii niewiele odbiega od ceny energii z gazu ziemnego lub biomasy (pelletu). Nie wyobrażam sobie, żeby dla kilku groszy różnicy w cenie, ktoś świadomie decydował się na brudny i pracochłonny węgiel, zamiast bezobsługowego i komfortowego gazu, czy łatwiejszego w obsłudze i zdecydowanie czystszego pelletu.
Aktualnie zupełnie nieopłacalne jest ogrzewanie popularnym kiedyś olejem opałowym. Istotna zmiana ceny tego paliwa, po wprowadzeniu akcyzy sprawiła, że ogrzewanie mim stało się nieopłacalne.
Najdroższy (i to zdecydowanie), pozostaje prąd. Przy konieczności ogrzewania prądem, dobrym rozwiązaniem może być uzbrojenie się w elektrownię fotowoltaiczną. Odpowiedni dobór mocy elektrowni, może zapewnić taką nadwyżkę wyprodukowanej energii, że w skali rozliczeń rocznych energię możemy mieć za darmo (po szczegóły odsyłam do artykułu: Jak zbudować elektrownię słoneczną (fotowoltaiczną), ile to kosztuje i czy się opłaca?).
Bardzo kuszącą opcją jest pompa ciepła, która dzięki swojej wysokiej sprawności, wynikającej ze sposobu pozyskiwania energii jest niemal najtańszym źródłem ciepła. Tańsze jest tylko drewno. Niestety, częstym ograniczeniem jest wyższy koszt, jaki trzeba ponieść przy realizacji tej instalacji.

Zapotrzebowanie gospodarstw domowych na energię

Poznaliśmy już koszty jednostkowe energii, ale ciągle nie wiemy na jakie (rocznie) opłaty się to przekłada. Żeby to obliczyć, musimy poznać nasze roczne zapotrzebowanie na energię cieplną.
Możemy to znaleźć w świadectwie charakterystyki energetycznej domu lub mieszkania. Jeżeli nie masz takiego świadectwa, to możesz tą wartość policzyć, korzystając z gotowego przepisu, który podałem w artykule: Jak policzyć straty ciepła uciekającego z mieszkania przez ściany, okna, drzwi, podłogę, strop, dach?. Można też przyjąć uśrednione wartości jakie zwyczajowo przyjmuje się dla różnych konstrukcji domów, zgodnie z zestawieniem:

15 kWh/m2*rok –domy pasywne
50-70 kWh/m2*rok – domy energooszczędne
90 kWh/m2*rok – domy standardowe
120 kWh/m2*rok – stare domy bez ocieplenia

Obliczamy roczne koszty ogrzewania

Obliczenia proponuję przeprowadzić dla dwóch przypadków.
Pierwszym będzie moje mieszkanie, dla którego miesięczne zapotrzebowanie na energię obliczyłem w artykule: Jak policzyć straty ciepła uciekającego z mieszkania przez ściany, okna, drzwi, podłogę, strop, dach?.
Jako zapotrzebowanie roczne przyjmę zapotrzebowanie miesięczne, przemożone przez 5, czyli tyle, ile miesięcy w roku przeciętnie pracuje ogrzewanie.
Zapotrzebowanie miesięczne: 581 kWh
Zapotrzebowanie roczne: 5 * 581 = 2 905 kWh

Drugi przypadek to dom energooszczędny, o powierzchni 150 m2, z zapotrzebowaniem z górnego przedziału zestawienia, które zamieściłem powyżej, czyli: 70 kWh/m2/rok.
Zapotrzebowanie roczne: 150 *70 = 10 500 kWh

Zastawienie rocznych kosztów ogrzewania różnymi paliwami, dla obu przypadków przestawia się tak:

Krótkie podsumowanie

Jak już zauważaliśmy wcześniej, najtańsze jest ogrzewanie drewnem. Tutaj radośnie podskoczą właściciele popularnych kominków z płaszczem wodnym. Przy czym mówiąc szczerze, nie znam nikogo, kto zdecydowałby się na ogrzewanie domu wyłącznie w ten sposób.

Patrząc na kwoty końcowe, utwierdzam się w przekonaniu, że ogrzewanie węglem jest skazane na naturalne wymarcie. Różnice w kwotach końcowych pomiędzy np. węglem, a gazem (dla mojego mieszkania), to w skali roku niewiele ponad 80 PLN. A jaka gigantyczna różnica w komforcie? Nie muszę chyba tłumaczyć. Ogrzewanie pelletem czy biomasą to różnica 140 – 160 PLN/rok.

Dla 150m domu, ze względu na większą skalę zapotrzebowania, rachunki i różnice są nieco większe, ale ogrzewanie węglem nadal nie zyskuje na atrakcyjności.

Analiza uzyskanych wyników nasunęła mi jeszcze jeden, niestety niezbyt optymistyczny wniosek związany z pompą ciepła. Oszczędności jakie uzyskamy porównując ogrzewanie pompą ciepła, a np. pelletem to około 1100 PLN rocznie. Koszt instalacji pompy ciepła dla domu powierzchni 150m2 to mniej więcej 45 tyś PLN. Koszt instalacji pieca na pellet to zwykle nie więcej 20 tyś. PLN. Różnica kosztów zakupu między tymi instalacjami wynosi 25 tyś PLN na niekorzyść pompy ciepła. Oszczędzając 1 100 PLN rocznie na koszcie ogrzewania (a taka jest różnicą w kosztach miedzy ogrzewaniem pompą ciepła a pelletem), łączne koszty montażu i użytkowania obu instalacji zrównają się po około 23 latach… Dłuuugo. W przypadku porównania z ogrzewaniem gazowym, pompa ciepła wypada jeszcze gorzej.
Jestem zwolennikiem nowych technologii i przyznam, że liczyłem na to, że pompa ciepła zaprezentuje się nieco korzystniej.

Zestawienie dobrze pokazuje, dlaczego tak popularny jest pellet. Budowa domu to zwykle spore wyzwanie dla naszych możliwości finansowych. W terenie, gdzie brak jest dostępu do gazu ziemnego, koszt realizacji instalacji ogrzewania na pellet jest umiarkowany, a na etapie budowy domu, każda oszczędność jest mile widziana. Daje też dostęp do relatywnie taniego i czystego źródła ciepła.

Jeżeli jednak „pod ręką” jest gdzieś gaz ziemny, to ta opcja prezentuje się chyba najbardziej interesująco.

Na zakończenie

Czy informacje przydały Ci się? Poświęć więc kilka sekund i zrób coś dla mnie!
Daj artykułowi dobrą ocenę i kliknij na przycisk „Lubię to!” poniżej, albo udostępnij link na swoim Facebook-u!
To nic nie kosztuje. Blog dzięki temu ma szansę się rozwijać i przydać Ci się kiedyś kolejny raz.
Dołóż swoją cegiełkę. Kliknij! Tylko tyle, a dla mnie aż tyle!

Udostępnij: